متنازعه افغان سیاستدانان په پاکستان کې د تهران لپاره په ملاتړ ترلاسه کولو کې پاتې راغلي

کویټه -- دفاعي او سیاسي شنونکي وايي چې په پاکستان کې د ملاتړ لپاره د تهران هڅې -- په دې وروستیو کې کویټه او د هیواد نورو برخو ته د ایران په ملاتړ د یو افغان سیاستدان له سفر سره ولیدل شوې -- د ناکامۍ سره مخ دي.

په راولپنډۍ کې د استخباراتو د یو لوړ پوړي چارواکي له مخې، محمد محقق (ښې اړخ ته)، چې د افغانستان د خلکو د اسلامي وحدت مشر دی، د جنورۍ په ۱۳ مه پاکستان ته په پنځه ورځني سفر کې د لس کسيزه پلاوي مشري وکړه.

دغه چارواکي د نوم نه ښودلو په شرط وویل، دغه پلاوي "نه یوازې د کویټې په ګډون د هیواد په مختلفو برخو کې د لوړ پوړو دولتي چارواکو سره ولیدل، بلکې د هغه ګڼ شمیر شیعه سیاسي او مذهبي مشرانو سره يې هم وکتل، کومو چې تل د ایران د ګټو لپاره دلته کار کړی دی."

هغه وویل، "ایران د متحده ایالاتو د اقتصادي بندیزونو له امله په مختلفو سکتورونو کې له کړکیچونو سره مخ دی." هغه زیاته کړه چې "داخلي لانجې په سیمه کې د ایران ستراتیژیکي ګټو ته ډیر زیان رسوي."

هغه وویل، "د ایراني کمانډر ميجر جنرل قاسم له وژلو وروسته، د ایران حکومت نږدې کار کوي چې د خپلې راتلونکي تګلارې اهدافو لپاره خپلې پراکسي ډلې متحد کړي." "له دې امله د محقق په مشرۍ کې دغه پلاوی دلته د لابي کولو لپاره استول شوی و."

سلیماني، چې د اسلامي انقلاب ساتونکو قول (IRGC) د قدس ځواک کمانډر و، د جنورۍ په ۳ مه په عراق کې د امریکې د بې پیلوټه الوتکې په برید کې ووژل شو.

د متحده ایالاتو حکومت په تیر اپریل کې د IRGC لخوا په نړۍ کې د لسیزو تخريبي کړنو نه وروسته دغه ډله يو تروریستي سازمان وګرځولو.

دغه چارواکي وویل، "په پاکستان او افغانستان کې لاسوهنه د ایران د بهرني سیاست یوه مهمه برخه ده." "ایران غواړي چې د مذهبي یووالي او اسلامي اخوت په شکل کې زموږ په سیاست کې خپلې ریښې پياوړي کړي."

هغه وويل، "زموږ د دفاع او ملي امنیت تګلارې خورا ښکاره دي، او متعلقه چارواکي د بهرني نفوذ د شنډولو لپاره په ګډه کار کوي." "زما په اند، هغه اصلي هدف په هر ډول ناکامه شوی دی چې له هغې لپاره پلاوی پاکستان ته استول شوی و."

د ایران پلوه دریځ سره مرسته کول

د افغانستان د خوست صوبې سوداګر او د يو وخت لپاره د پارلمان کانديد اختر زمان رئیسي له مخې، د محقق او د هغه د پارټۍ د نورو مشرانو رول په افغانستان کې متنازعه دی.

د عيني شاهدانو له مخې، په نومبر ۲۰۱۸ کال کې، په داسې حال کې چې د افغانستان د اجرايیوي رياست مرستيال په توګه يې کار کولو، محقق په تهران کې د اسلامي یووالي په ۳۲م نړیوال کانفرنس کې برخه واخیسته، چیرې چې هغه د ایران ستر رهبر آیت الله علي خامنه اي سره وکتل او په ښکاره یې د افغان ضد دریځ ملاتړ وکړ.

هغه ادعا وکړه چې افغانان په پراخه کچه په سوریه او عراق کې د ایران د جګړې ملاتړ کوي، او دغه شخړه یې "جهاد" وبللو، او له اسلامي مشرانو څخه یې غوښتنه وکړه چې د ایراني رژيم د پوځي هدفونو ملاتړ وکړي.

په کانفرانس کې په یو بیان کې، محقق د سليماني او په افغانستان کې د ایران د لاسوهنې دواړو ستاينه وکړه.

هغه د ایران له خوا د ایران د اسلامي انقلابي ګارډ د فاطمیون ډويژن تر بیرغ لاندې د افغان "جنګیالیو" د استخدام لپاره د ملاتړ څرګندونه وکړه. د ايران اسلامي انقلاب ساتونکو قول همدارنګه په زینبیون بريګيډ کې شيعه ګان استخداموي چې په سوريه کې د ایران د پوځي ګټو لپاره د کرايۍ عسکرو په توګه جګړه وکړي.

د امریکاغږ د راپور له مخې، محقق وویل، "زه د عراق، سوریې، افغانستان، پاکستان او د نړۍ د نورو برخو له ټولو هغو جنګیالیو څخه، چې په دې جنګونو کې یې همکاري کړې ده، مننه کوم."

صدر محمد اشرف غني په جنوري ۲۰۱۹ کال کې محقق د اجراییوي رییس عبدالله عبدالله د مرستیال په توګه له دندې څخه ګوښه کړو.

ريسي وويل، "د محقق پارټي د افغانستان د شيعه جنګياليو د فاطميون ډويژن ترټولو لويه مرسته کوونکي ده."

هغه وویل، "ایران هڅه کوي چې په سیمه کې خپل پراکسي رول پياوړی کړي ... او په افغانستان کې د ایران رول تل تر سخت تنقيد لاندې پاتې شوی دی."

په پاکستان کې د تهران لابي ښه نه ده

په اسلام آباد کې د ملي دفاع يونيورسټۍ د سولې او شخړې د مطالعاتو د څانګې اسسټنټ پروفیسر راشد احمد وویل، د پاکستان په کورنیو چارو کې د ایران نفوذ ښه نه دی.

هغه وویل، "د دې سفر هدف په پراخه کچه ناکامه شوی ځکه چې محمد محقق په پاکستان کې د ایران لپاره د ملاتړ په ترلاسه کولو بریالی نه شو."

احمد وویل، "پاکستان له مخکې نه د خپل بهرني دفتر له لارې اعلان کړی چې دا به په هر سیمه ایز بحران کې بې طرفه پاتې شي."

هغه زیاته کړه، "د دې سیمې سیاسي وضعيت ورځ په ورځ بدلیږي، او د سیمه ایزو شخړو پایله ګاونډیو ټولو هیوادونو ته زيات زیان رسوي."

مير خدا بخش ماري، د بهرني پاکستاني بلوچيانو د اتحاد نايب چيرمين، وویل، "د سیاسي او امنیتي حالاتو د بدلون له امله ټول سیمه ایز هیوادونه د خپلې بهرنۍ پالیسۍ بياکتنه کوي." دغه سازمان، چې په پاکستان او بهر کې فصلونه لري، د بلوچستان د بېلتون غوښتونکو سره مبارزه کوي.

هغه وويل، "پاکستان ته د محقق په مشرۍ د پلاوي وروستی سفر د دې پرمختګونو یوه برخه کیدی شي."

هغه وويل، "یو باثباته او پرمختللی امنیتی حالت تل د هر هیواد د ستراتیژیکې پالیسۍ يوه مهمه برخه ګڼل کیږي." "لکه څنګه چې پاکستان د افغانستان د سولې په پروسه کې کلیدي رول لري ... ایران د خپلو ملاتړو ډلو له لارې په پاکستان کې لابي کوي چې په دې خبرو اترو کې د ایران ګټې پیاوړي کړي."

هغه وویل، "له ټولو هڅو سربيره، داسې ښکاري چې د محقق په مشرۍ وروستی پلاوی د ایران لپاره په لابي کولو کې ناکامه شوی دی."

ماري وویل، هر هغه ډله به کاميابه نه شي چې د بهرنیو ګټو لپاره لابي کوي. هغه زياته کړه چې د ایران دريځ به په پاکستان کې په اسانۍ ونه منل شي.

"پاکستان هیڅکله هم د بهرنيو ګټو لپاره د خپل ملي امنیت په پالیسۍ باندې روغه جوړه نشي کولی."