واشنګټن -- د متحده ایالاتو حکومت په پاکستان کې د تاریخ تر ټولو ناوړه سېلابونو په ترڅ کې له پاکستان سره مرستې زیاتوي.
د پاکستان نږدې یو پر دریمه برخه د څو میاشتو د مون سون بارانونو وروسته تر اوبو لاندې ده -- چې د برتانیې د اندازې هومره سیمه ده -- چې ۱۳۰۰ کسان یې وژلي او کورونه، کاروبارونه، سړکونه او پلونه یې ویجاړ کړي دي.
دغه ادارې د جمعې په ورځ (د سپتمبر په ۲مه) اعلان وکړو چې د نړېوالې پراختیا لپاره د متحده ایالاتو ادارې (يو اېس اېډ) د پاکستان د سیلاب ځپلو د ژغورنې په هڅو کې د مرستې لپاره د ناورین متخصصینو یوه ډله ګمارلې ده.
دغه ادارې وویل، د ناورین د مرستې د غبرګون ټیم (ډارټ) "د زیانونو ارزونه کوي، د لومړیتوب اړتیاوې په ګوته کوي، او د پاکستان له حکومت او بشري شریکانو سره نږدې همغږي کوي ترڅو د مرستې مؤثره او اغيزمن تحویل یقیني کړي."
دا د متحده ایالاتو د بشري مرستو په برخه کې د ۳۰ ملیونه ډالرو سربیره دي چې تېره هفته یې اعلان وکړو چې د پاکستان له خلکو سره مرسته وکړي چې د جون راهیسې د مونسون له ویجاړونکو بارانونو لخوا ځپل شوي دي.
په دغه بیان کې ویل شوي، "د دې مرستو سره، د يو اېس اېډ شریکان د خوړو، تغذیې، څو اړخیزو پیسو، خوندي اوبو، د روغتیا ساتنې او حفظ الصحې ښه والی، او د سرپناه مرستې ته په سملاسي توګه لومړیتوب ورکوي."
يو اېس اېډ وویل، "د ډارټ د متحرک کولو سربېره، په سیمه او واشنګټن ډي سي کې مېشته د متحده ایالاتو حکومتي کارکونکي د وضعیت نږدې څارنه کوي، چې پکې په پراخه سیمه کې د سیلابونو احتمالي اغیزې شاملې دي."
يو اېس اېډ د اګست په ۱۶مه اعلان وکړو چې دا د پاکستانیانو سره د مرستې لپاره د ۱۰۰۰۰۰ ډالرو بیړنۍ مرستېچمتو کوي چې د سختو سیلابونو لخوا اغیزمن شوي دي.
يو اېس اېډ وویل، "متحده ایالات د پاکستان د خلکو یو قوي ملاتړی دی، او دې ته به دوام ورکړي، او د دې هېواد لپاره یوازینی لوی بشردوستانه تمويل کونکی دی."
د متحده ایالاتو د وسله والو ځواکونو مرکزي قوماندې (سينټکوم) د جمعې په ورځ وویل چې د متحده ایالاتو د دفاع وزارت (ډي او ډي) پاکستان ته د پوځي مرستې ماموریت هم ليږي.
ویاند کرنل جو بوکینو په یو بیان کې وویل، "سينټکوم د ارزونې ټیم اسلام آباد ته لیږي ترڅو معلومه کړي چې د دفاع وزارت په پاکستان کې د سیلابونو د بحران لپاره د متحده ایالاتو د مرستې د یوې برخې په توګه يو اېس اېډ ته څه احتمالي ملاتړ چمتو کولی شي."
دغه وياند وويل، دا پریکړه د پنجشنبې په ورځ د سينټکوم کمانډر جنرل مایکل "ایرک" کوریلا او د پاکستان د پوځ ستر مشر قمر جاوید باجوه تر منځ د ټیلیفوني خبرو وروسته وشوه.
د خوړو خوندیتوب په خطر کې دی
ملګرو ملتونو د جمعې په ورځ خبرداری ورکړو چې په پاکستان کې سیلابونه ګاونډي افغانستان ته د خوراکي توکو د رسولو هڅې هم له لوی فشار سره مخ کوي ترڅو د دې ويرانونکي بشري بحران په کمولو کې مرسته وکړي.
چارواکو د اقلیم بدلون تورن کړی، کوم چې د سخت موسمي پیښو تکرار او ځواک زیاتوي.
د ملګرو ملتونو د خوړو نړېوال پروګرام (ډبليو اېف پي) وویل چې د خوراکي توکو د مرستې ډېره برخه د پاکستان له لارې د سړک -- هغه شبکه چې د هېواد په تاریخ کې د بدترین سیلابونو له امله سخته اغیزمنه شوې ده -- په واسطه لیږدول کیږي.
د ډبليو اېف پي د پاکستان د هېواد ډايريکټر کريس کای وويل، "موږ همدا اوس په پاکستان کې د خلکو په اړتیاوو پوره تمرکز کوو، خو د هغه څه اغیزې چې موږ يې دلته تجربه کوو، خورا پراخه دي."
"موږ نه یوازې په پاکستان کې په سمدستي او منځنۍ موده کې د خوراکي توکو د خوندیتوب په اړه خورا ډېر اندیښمن یو، بلکې د هغه څه په اړه هم اندېښمن يو چې دا به په افغانستان کې د عملیاتو لپاره څه معنی ولري.
هغه وویل، "پاکستان افغانستان ته د اکمالاتو مهمه لاره برابروي." د افغانستان د خوراکي توکو لویه برخه د کراچۍ بندر له لارې داخلیږي.
کای د دوبۍ څخه د ویډیو لینک له لارې په جینیوا کې خبریالانو ته وویل، ويجاړ شوي سړکونه موږ د لوی لوژیستیکي چيلنج سره مخ کوي."
"ډبليو اېف پي په تېر کال کې په افغانستان کې د عملیاتو د ملاتړ لپاره له ۳۲۰۰۰۰ میټریک ټنه څخه ډېر خوراک ترلاسه کړی دی. په پاکستان کې سېلابونه به د دې وړتیا ته لوی زیان ورسوي."
هغه وويل چې په پاکستان کې د کرنيزو حاصلاتو په بحالولو کې "لويه ستونزه" شتون لري چې خپلو خلکو ته خوراک چمتو کړي او افغانستان ته د خوراکي توکو رسولو ته دوام ورکړي.
بله مسله دا ده چې د د غنمو حاصل د پاکستان په سیلاب ځپلو سیمو کې زیرمه شوی و او دا چې "د غنمو لویه برخه ویجاړه شوې ده".
هغه وویل، په پاکستان کې د خوړو د خوندیتوب وضعیت حتی د سیلابونو څخه مخکې "خراب" و، چې ۴۳ فيصده اوسیدونکي د خوړو خوندیتوب نه لري او هېواد د لوږې په نړېوال شاخص کې په ۱۱۶ کې ۹۲ درجه لري.
د بزګرانو ملاتړ
متحده ایالات هم په افغانستان او په سیمه کې له افغان کډوالو سره د بشري مرستو ستر تمویل کونکی دی.
د امریکا حکومت له تېرې اګست د میاشتې راهیسې د افغانستان له خلکو سره له ۷۷۵ میلیونو ډالرو زیاتې بشري مرستې کړې دي.
تیره میاشت، يو اېس اېډ د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې سازمان (اېف ای او) سره د نورو ۸۰ ملیونو ډالرو ژمنه اعلان کړه.
يو اېس اېډ د اګست په ۱۲مه اعلان وکړو چې "دا مرسته به له افغان بزګرانو سره مرسته وکړي چې د چاپیریال له پلوه د پایښت لرونکي کړنو په کارولو سره به د مغذي خواړو تولید زیات کړي، او د کیفیت لرونکي تخمونو او نورو کرنیزو توکو شتون زیات کړي."
"دا تمویل به د فصلونو د تنوع او د کرنې غوره عملونو ته د ودې ورکولو له لارې د اقلیم او اقتصادي زيانونو په وړاندې د کوچنیو کروندګرو مقاومت ښه کړي، چې پکې د کوچنیو خوراکي توکو تولیدونکو، میرمنو، د کورنۍ بزګرانو، شپونکو او کب نیونکو سره مرسته شامله ده."
"دا مرسته به د کوچنیو کچو افغان کرهنیزو کاروبارونو ته هم ګټه ورسوي، د خوراکي توکو د تولید د دوامداره سیسټمونو په ډاډمن کولو کې به مرسته وکړي،او د حساسو افغان کورنیو د خوړو خوندیتوب او تغذیه به ښه کړي."