پاکستان د "ناموس وژنې" په وړاندې مبارزه کوي

کراچۍ -- د کراچۍ په مختلفو سیمو کې د علی بروهي ګوټ نيبرهوډ اوسيدونکي د یوې ځوانې جوړې د ډاروونکي وژنې په اړه خبرې اترې کوي. دغه جوړه د اګست په نیمایي کې د قبايلي جرګې په امر د هغوی د مور او پلار لخوا د بجلۍ د کرنټ په واسطه وژل شوي وه.

د پوليسو له مخې، د مهمندو يوې قبايلي جرګې د اګست په ۱۵ مه وروسته له هغې د ۱۵ کلنې بخت تاج او د ۱۷ کلن غني رحمان د وژنې امر ورکړو کله چې هغوی په خپله خوښه د واده کولو غوښتنه وکړه.

په ملير سیمه کې د پولیسو يو سينير افسر، راؤ انوار، وويل، د هغوی کورنيو د اګست په ۱۶ او ۱۷ مه په ترتيب سره تاج او رحمان د کټ پورې د تړلو او هغوی ته د بجلۍ کرنټ د ورکولو له لارې ووژل.

انوار پاکستان فارورډ ته وویل: "د دوی د وژلو وروسته، د جرګې غړو دغه کسان د اسلامي رسوماتو د ترسره کولو په پرته په محلي قبرستان کې په پټه دفن کړل."

پنځه ورځې وروسته، پولیسو د دې حيرانوونکې "ناموس وژنې" په اړه معلومات ترلاسه کړل او د دغه جوړې پلرونو او دوه ترونه یې ونیول.

انوار وويل، پوليس د جرګې د ۳۰ غړو په لټه کې دي، په ځانګړي توګه د جرګې د مشر سرتاج خان، چې د پوليسو لخوا د مبارزې پيلولو وروسته پټ شوی دی.

طبي- قانوني افسران، چې د سپتمبر په ۱۳ مه يې د آټاپسي لپاره د هغوی لاشونه راوباسل، تایید کړه چې د مړینې لامل بريښنا وه. هغوی وويل چې د هغوی په لاشونو باندې د تشدد نښې وې.

ډاکټر قرار علي عباسي، چې يو سينير طبي- قانوني افسر دی، پاکستان فارورډ ته وويل، "ما په خپله ډيوټۍ کې د مور او پلار لخوا د داسې تش په نامه د ناموس "وژنه" نه ده لیدلې."

د 'ناموس' په نوم وژنې دوام لري

وروستۍ ظالمانه وژنه د "ناموس په نامه وژنه" کې د جرګې رول په ګوته کوي، سره له دې چې د دې عمل خلاف فتوې او فدرالي قوانین موجود دي.

د سني اتحاد شورا په جون ۲۰۱۶ کال کې په يوې فتوه کې وویل: "داسې ښکاري چې موږ د بربریت دور په لور روان یو." "د خپلې خوښې سره د واده کولو له امله د ښځې ژوندۍ سوځول د اسلام د تعلیماتو خلاف کار دی."

سره له دې، د "ناموس وژنه" په خطرناکې شرح سره دوام لري

د سيند صوبې په جمشورو ډسټرکټ کې په سهون ښار کې، يو با اثره ځمکوال (وډيره) خان نوهاني او د هغه وسله والو ملګرو د سپتمبر په ۹ مه ۱۹ کلنه تانيا خاشخيله وروسته له هغې ووژله کله چې د هغې کورنۍ د هغې د واده درخواست رد کړو.

ای آر وايي نيوز راپور ورکړو چې پولیسو د سپتمبر په ۱۶ مه د بلوچستان په دريجو سيمه کې نوهاني ونیولو. نور ۱۵ شکمن کسان، د دوو ښځو په ګډون، د جمشورو په ناګوال سيمه کې ونیول شول.

د رسنيو د راپورونو له مخې، د سپتمبر په ۱۶ مه د پیښور په اچار کلی نيبرهوډ کې، عبدل غني، د راپورونو له مخې، خپلې دوه ځوانی لوڼې د ناموس په نامه ووژلې. پوليس د غني په لټه کې دي.

د کراچۍ په ناظم آباد سیمه کې، د کلثوم پلار او ورور د ناموس په نامه ۲۲ کلن ساجد بهادر او ۲۰ کلنه کلثوم د جولای په ۲۱ مه په چړو ووژل.

د راپورونو له مخې، د ناموس په نامه په يوه بله وژنه کې، يوې قبايلي جرګې د جون په وروستیو کې په خيبر ايجنسۍ کې د ۱۳ کلنې جينۍ، نغمې، چې د دوو هلکانو سره د تښتيدو په هڅه کې تورن وه، خپلوانو ته د هغې د وژلو امر ورکړو.

ځايي رسنیو راپور ورکړ چې هلکانو دغه جينۍ د "ویرې له کبله" پرېښوده.

د لنډي کوتل اسسټنټ پوليټيکل ايجنټ نياز محمد خبریالانو ته وویل، د نغمې بیرته د راستنېدو وروسته، امنیتي ځواکونو هغه په توقيف کې وساتله. هغوی هغه وروسته له هغې په ضمانت پريښوده کله چې د هغې خپلوانو ډاډ ورکړو چې هغوی به هغه نه وژني.

پولیسو وويل، درې ورځې وروسته د هغې خپلوانو هغه په ډزو وویشتله او په محلي قبرستان کې یې دفن کړه.

ډان خبري اژانس د جون په ۳۰ مه راپور ورکړو چې دغه ورته جرګې هغه دوه هلکان چې په دې پيښه کې ښکیل ول په توقیف کې وساتل. د هغوی د قسمت فیصله نامعلومه ده.

د ناموس په نامه د وژنې په اړه راپور نه ورکړل کيږي

فعالان وايي چې د "ناموس وژنې" په اړه لږ راپورونه ورکړل کيږي او يو شمير وژنې پټې ساتل شوې وي او یا يې داسې ښکاره کړې وې چې د ځان وژنې په شان ښکاري.

مهناز رحمان، چې په کراچۍ کې د عورت فاونډيشن ريذيډنټ ډايريکټره ده، په دې وروستیو کې د حقیقت موندنې د مشن په اړه د علی بروهي ګوټ لیدنه وکړه. عورت فاونډيشن په اسلام آباد کې د ښځو د حقونو يوه موسسه ده.

هغې وويل، حتی د ناقانونه يا د واده نه مخکې د اړيکو اشاره د ښځې، سړي يا د دواړو د وژنې لامل ګرځيدې شي.

رحمان پاکستان فارورډ ته وویل، "وژنې عموماً د کورنۍ د غړو لخوا ترسره کیږي، چې هغوی باور لري چې دغه اړیکو د هغوی د ټولنې لپاره شرم رامنځته کړی دی." "د دې ډول جرمونو شتون ټوله ټولنه د ډارونکي بربريت په لور روانه کړې ده."

د جرګې د عدالتي سیسټم پر ضد مبارزه کول

په داسې حال کې چې مدني ټولنې او د ښځو د حقونو ډلې له تیرو دوو لسیزو راهيسې "د ناموس په نامه د وژنې" په وړاندې کمپاين ترسره کوي، وروستي قوانینو او عدالتي فيصلو دا کمپاين قوي کړی دې چې مرتکبین د انصاف نه د ډډه کولو نه منع کړي.

په تير اکتوبر کې، پارلمان په مساوي توګهد ناموس په نامه پر ضد قوانین او د جنسي تیري پر ضد قوانین منظور کړل، چې د تورن کسانو لپاره يې سختې سزاګانې معرفي کړې، حتی که د کورنۍ غړي تورن مجرم معاف کړي.

د سيند هايي کورټ په اپريل ۲۰۰۴ کال کې په هغه مقدمو باندې بنديز ولګوو کومې چې د جرګې د سیسټم تر لاندې ترسره شوي وې.

عدالت په خپله فيصله کې وويل چې دا د پوليسو دنده ده چې دوی په خپلو سيمو کې جرګې منع کړي. دا فيصله د هغه واده شوي جوړې د کيس له امله رامنځته شوه کومو چې د عدالت نه د قبايلي مشرانو په وړاندې د ساتنې غوښتنه کوله.

په جون ۲۰۱۶ کال کې، د پاکستان د بشري حقونو وزارت يو هيلپ لاين -- ۱۰۹۹-- جوړ کړو چې د بشري حقوقو د سرغړونو، د "ناموس وژنې" او د ښځو په وړاندې د تاوتریخوالی په ګډون، قربانیانو ته قانوني او نفسياتي مرسته چمتو کړي.

د بشري حقونو وزیر ممتاز احمد تارړ د "ناموس وژنې" وروستي پیښې وغندلې. هغه په ځانګړي توګه په کراچۍ کې د يوې ځوانې جوړې پر ضد د "وحشيانه عمل" غندنه وکړه.

نوموړي پاکستان فارورډ ته وویل: "جوړي ته کرنټ ورکول" نه یوازې د بشري حقونو خلاف کار دی بلکې په ټولنه او ملت کې د انسانانو د ټولنیز ضمير په اړه پوښتنې رامنځته کوي."

تارړ وويل: "فدرالي حکومت اړوندو چارواکو ته ويلي چې د هغه مرتکبينو په وړاندې ګام پورته کړي کوم چې په دې ناقانونه او غير انساني عمل کې ښکيل دي او محکمې ته یې وړاندې کړي."